ดัชนีสุจริตไทยน่าห่วง ศูนย์คุณธรรมชี้สัญญาณอันตราย ชู Moral Data Center ต้นแบบนวัตกรรมเชิงสังคมโลก

ศูนย์คุณธรรม (องค์การมหาชน) เผยผลสำรวจ ดัชนีชี้วัดพฤติกรรมคุณธรรมMoral Behavior Index: MBI) ปี 2568 ครอบคลุม 5 ด้าน ได้แก่ พอเพียง มีวินัย สุจริต จิตสาธารณะ และกตัญญู พบว่าภาพรวมอยู่ในระดับ “พอใช้” แต่ ด้านสุจริตและพอเพียงอยู่ในระดับต่ำ และมีแนวโน้มลดลงเมื่อเทียบกับปีฐาน 2565 สะท้อนสัญญาณน่ากังวลต่อสังคมไทย ขณะเดียวกัน ผลสำรวจ ทุนชีวิต (Life Assets) อยู่ในระดับ “ดี” สะท้อนพลังบวกและความเข้มแข็งของคนไทย

รศ.นพ.สุริยเดว ทรีปาตี ผู้อำนวยการศูนย์คุณธรรม กล่าวว่า ครั้งแรกของประเทศไทยที่มีการถอดรหัสพฤติกรรมของคนในสังคมไทย แต่อยากให้โฟกัสที่คุณธรรม ซึ่งแต่ละประเทศไม่เหมือนกันเพราะมีปรัชญาที่สร้างเครื่องมือนี้ขึ้นมา   คือ 1.  คุณธรรมไม่ได้เป็นนามธรรมแต่คุณธรรมเป็นพฤติกรรมดี  2. พฤติกรรมเหล่านี้อยู่ในวิถีชีวิตที่มีความแตกต่างกัน   3. ประชาชนเป็นผู้ประเมินตัวเอง  3 ข้อนี้จึงเป็นปรัชญาหลักของการสร้างดัชนีคุณธรรม
แล้วทำไมถึงใช้  5 พฤติกรรมนี้
“เพราะพฤติกรรมทั้ง 5 ข้อนี้ ประเทศไทยได้กำหนดไว้ชัดเจนแล้ว ไม่ว่าจะเป็นรัฐบาลใด ยุทธศาสตร์ชาติ สภาพัฒน์ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ทุกหน่วยงานของรัฐ หรือแม้แต่แผนส่งเสริมคุณธรรมแห่งชาติ ต่างยอมรับตรงกันว่าคนไทยควรยึดหลัก วินัย สุจริต จิตสาธารณะ และกตัญญู เมื่อได้นำปรัชญา ดังกล่าวมาประยุกต์ใช้ สิ่งที่จะเห็นได้ชัดคือผลงานเชิงประจักษ์ชิ้นแรก ซึ่งถือเป็นนวัตกรรมของไทยเอง”
ศูนย์คุณธรรมชู “นวัตกรรมคุณธรรมวัดผลได้” ขับเคลื่อนสังคมไทยสู่ความมั่นคงและยั่งยืน

รศ.นพ.สุริยเดว ทรีปาตี ยังเปิดเผยอีกว่า ศูนย์คุณธรรมมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมและขับเคลื่อนเครือข่ายคุณธรรมทั้งในระดับบุคคล ชุมชน และองค์กร ผ่านการบริหารจัดการองค์ความรู้และนวัตกรรมที่สามารถวัดผลได้และนำไปใช้จริง โดยในปี 2568 ศูนย์คุณธรรมได้ดำเนินงานเชิงประจักษ์ไม่น้อยกว่า 10 ผลงาน ซึ่งสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อสังคมไทยในวงกว้าง มุ่งสู่เป้าหมายการพัฒนาคนและสังคมที่เข้มแข็งอย่างยั่งยืน
หนึ่งในผลงานสำคัญคือการสำรวจ “ดัชนีชี้วัดคุณธรรม” (Moral Behavior Index: MBI) ครอบคลุมคุณธรรม 5 ด้าน ได้แก่ พอเพียง วินัยรับผิดชอบ สุจริต จิตสาธารณะ และกตัญญู รวมถึงการสำรวจ “ทุนชีวิต” (Life Assets) ครอบคลุมคนไทย 3 ช่วงวัย คือ 13–24 ปี GEN Z, 25–40 ปี  GEN Y ถือเป็นวัยแรงงานของประเทศ และ 40 ปีขึ้นไป GEN X,

ดังนั้นคน GEN Y จะมีความสำคัญที่สุด คือจุดเปลี่ยนประเทศ, ครอบคลุมทุกกลุ่มทั้ง 6 ภูมิภาคทั่วประเทศ ซึ่งทุนคำถามมีความแตกต่างกันในเชิงพฤติกรรมและระบบนิเวศ   ผลสำรวจปี 2568 ชี้ว่า คุณธรรมโดยรวมอยู่ในระดับ “พอใช้” แต่ในประเด็น “สุจริต” และ “พอเพียง” กลับอยู่ในระดับ “น้อย” และมีแนวโน้มลดลงเมื่อเทียบกับปีฐาน 2565 ขณะที่ “ทุนชีวิต” อยู่ในระดับ “ดี” สะท้อนให้เห็นถึงพลังบวกและความเข้มแข็งของจิตสำนึกร่วมในสังคมไทย

ศูนย์คุณธรรมยังได้พัฒนา Moral Digital Platform โดยมี Moral Data Center (MDC) เป็นศูนย์กลางข้อมูลคุณธรรมระดับชาติ เชื่อมโยงข้อมูลบุคคล องค์กร และพื้นที่ ครอบคลุม 77 จังหวัด พร้อมพัฒนาระบบวิเคราะห์เชื่อมต่อกับแพลตฟอร์มรัฐบาลดิจิทัล เช่น Open Government Data และ GDX นับเป็นนวัตกรรมเชิงคุณธรรมที่ “วัดผลได้ สัมผัสได้ และใช้ได้จริง” แห่งแรกของโลก
ตลอดปี 2568 ศูนย์คุณธรรมยังมีผลงานโดดเด่นหลายด้าน อาทิ

สมัชชาคุณธรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 14 ผลักดันข้อเสนอเชิงนโยบาย ครอบคลุมครอบครัวพลังบวก รายงานสถานการณ์คุณธรรมรายจังหวัด และการสร้างระบบเครดิตทางสังคม

Moral Hackathon 2025 เปิดเวทีให้นิสิตนักศึกษาออกแบบนวัตกรรมตอบโจทย์ชุมชน ภายใต้แนวคิด “The Expedition”

Moral Credit นวัตกรรมสร้างแรงจูงใจเชิงบวก ทดลองนำร่องใน 5 จังหวัด

Moral Network Center (MNC) ขยายเครือข่ายภาครัฐ เอกชน ศาสนา การศึกษา และประชาสังคม ไปยัง 12 จังหวัด

โครงการครอบครัวพลังบวก (Positive Parenting) ครอบคลุม 34 จังหวัด พร้อมรางวัล NRCT AWARDS 2567

Moral Leaders Community (MLC) รุ่น 2 พัฒนาผู้นำคุณธรรม 31 คน พร้อมต่อยอดโครงการเพื่อผู้สูงวัย

มาตรฐานคุณธรรมองค์กร และการประเมิน SROI ที่สร้างมูลค่าสังคมและเศรษฐกิจกว่า 70 เท่าของเงินลงทุน

Thailand Moral Awards 2024 เชิดชูบุคคล องค์กร และสื่อ รวม 166 รางวัล เป็นต้นแบบคุณธรรม

สำหรับก้าวต่อไปในปี 2569 ศูนย์คุณธรรมจะขับเคลื่อนด้วยแนวคิด “Moral Reinventing Organization” พลิกโฉมการทำงานเชิงบูรณาการระหว่างองค์กร เน้นสร้างสรรค์ตามบริบทเฉพาะ และการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน ผ่าน 3 ยุทธศาสตร์หลัก ได้แก่

1.การส่งเสริมและบริหารจัดการองค์ความรู้และนวัตกรรม โดยเฉพาะการพัฒนา MDC ให้เต็มศักยภาพ
2. การสร้างเครือข่ายและหุ้นส่วนทางสังคมในทุกระดับ
3. การพัฒนาต้นแบบคุณธรรมเพื่อการสื่อสาร สร้างแรงบันดาลใจ และขยายผลสู่สังคม

ศูนย์คุณธรรมตั้งเป้ายกระดับ ระบบนิเวศคุณธรรม ให้มั่นคงและยั่งยืน ครอบคลุมตั้งแต่ระดับครอบครัว ชุมชน องค์กร ไปจนถึงสังคมไทยโดยรวม ถือเป็นการเดินหน้าสู่ “นวัตกรรมคุณธรรมเพื่อสังคมเข้มแข็ง” ที่จะเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาประเทศในระยะยาว

ดัชนีคุณธรรมและทุนชีวิตถือเป็นเครื่องมือสำคัญที่ไม่เพียงสะท้อนสภาพคุณธรรม แต่ยังช่วยกำหนดนโยบายเชิงสังคมควบคู่กับเศรษฐกิจ หากนำข้อมูลมาใช้เป็นฐานเชิงประจักษ์ จะช่วยขับเคลื่อนประเทศสู่ความมั่นคงและยั่งยืน

เพื่อสร้างระบบข้อมูลที่เข้าถึงได้ ศูนย์คุณธรรมได้พัฒนา Moral Data Center (MDC) ศูนย์กลางข้อมูลคุณธรรมดิจิทัลที่เชื่อมโยงบุคคล องค์กร ชุมชน และองค์ความรู้ในทุกจังหวัดทั่วประเทศ โดยต่อยอดสู่ระบบ Open Government Data และ Government Data Exchange (GDX) มุ่งยกระดับเป็น “นวัตกรรมคุณธรรมวัดผลได้ แห่งแรกของโลก